DILI, 15 janeiru 2020 (TATOLI) – Ministru Agrikultura no Peska (MAP), Joaquim José Gusmão dos Reis Martins, hateten dadus sensu agríkola 2019 ne’ebé remata ona iha 31 outubru tenke revee molok lansa iha abríl 2020, tanba bailoron naruk no Peste Suína Afrikana (ASF, sigla portugés) ne’ebé foin akontese halo animál barak maka mate tiha ona.
“Animál hirak ne’ebé mate balun tanba bailoro naruk no moras ASF, dadus ida ne’e tenke revee filafali tanba ita iha margin of error ne’ebé iha”, ministru afirma ba Ajénsia TATOLI, ohin, iha Parlamentu Nasionál.
Tuir dadus hosi husi ekipa task force, liña ministeriál nian katak ASF hahú menus ona hafoin hamate fahi rihun 16 iha territóriu Timor-Leste hahú husi jullu to’o novembru 2019.
Notísia relevante : Virus ASF Hahú Menus Hafoin Hamate Fahi Rihun 16
Antes ne’e mós, Xefe Departamentu Pekuária no Veterinária Munisípiu Lautem, Zito Guimarães, hato’o katak bailoro naruk afeta karau-timur no vaka hamutuk 165 maka mate.
Notísia relevante : Bailoro Naruk Afeta Karau 165 Mate iha Munisípiu Lautem
Ho situasaun hirak ne’e maka iha janeiru nia-laran parte pekuáriu halo apuramentu prelimináriu kompletu, hafoin lansa sensu agríkola iha abríl.
“Iha estatístika, oinsá maka sira bele kalkula ida ne’e, rekollimentu dadus hosi Diresaun Pekuáriu sempre halo monitorizasaun iha kampu no dadus foun hirak ne’e sira bele hatama fali iha estatístika peskiza nian atubele publika tuir tempu ne’ebé determinadu”, dehan.
Nia afirma dadus hirak ne’e sei válidu tanba monitorizasaun hosi parte pekuáriu ho períodikamente hodi hatama fali dadus sensu agríkola nian.
Nune’e, persentajen ne’e kompara ho sensu umakain 2015, iha sensu agríkola nian sa’e ba porsentu 102.8, katak uluk sensu umakain 2015 iha umakain 204.597, sensu agrikultura nian sa’e ba 210.315, ne’e katak umakain aumenta no persentajen mós aumenta.
Tanba ne’e, sensu agrikultura ne’e nia kobertura iha nivel Timor-Leste atinje porsentu 98, ne’e taxa ida boot kompara ho nasaun seluk balu atinje porsentu 80, maibé Timor-Leste maka’as. Tanba ne’e, daudauk dadus sira ne’e iha hotu ona nasionál no ekipamentu sira agora mós sei transfere hela mai iha Ministériu Agrikultura no Peska (MAP).
Ekipa hosi Diresaun Jerál Estatístika, Food and Agriculture Organization (FAO), Ministériu Agrikultura no Peska (MAP), komesa haree dadus hodi análize, ne’ebé planu iha janeiru 2020 sei fó sai rezultadu prelimináriu no iha abríl 2020 bele iha ona relatóriu finál no entrega ba MAP hodi halo planu.
Notísia relevante : Sensu Agríkola Remata ona no Atinje Porsentu 98
Jornalista : Zezito Silva
Editora : Maria Auxiliadora
