iklan

NASIONÁL, HEADLINE, SAÚDE

MS hahú koordena ministériu kompetente implementa Lei Sistema Saúde

MS hahú koordena ministériu kompetente implementa Lei Sistema Saúde

Ministra Saúde, Odete Maria Freitas Belo. Imajen Tatoli/Francisco Sony

DILI, 30 novembru 2021 (TATOLI)— Atu hakotu Estadu Emerjénsia iha Timor-Leste, Ministériu Saúde hahú koordena ona ministériu kompetente sira implementa Lei Sistema Saúde atu kontinua asegura saúde públika kona-ba medida prevensaun surtu COVID-19.

“Lei Sistema Saúde ida ne’e promulga ona hosi Prezidente Repúblika. Ita hahú koordena atu aprova mós lalaok sira restrisaun ema nia direitu balun, hafoin implementa Lei Sistema Saúde no medida prevensaun surtu COVID-19,’’ Ministra Saúde, Odete Maria Freitas Belo, hateten ba Agência TATOLI, iha edifísiu Ministériu Finansa-Aitarak-laran, Dili, tersa ne’e.

Notísia Relevante: PR promulga alterasaun Lei Sistema Saúde, Estadu la prezisa implementa EE

Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo, promulga ona Dekretu Parlamentu Nasionál númeru 53/V, kona-ba alterasaun dahuluk ba Lei númeru 10/2004, Lei Sistema Saúde, no aprova medida esesionál no temporária hodi hatán vijilánsia sanitária ba pandemia moras COVID-19.

Iha lejizlasaun ne’e obriga nafatin sidadaun-sira tuir protokolu saúde mundiál hanesan uza máskara iha fatin públiku, fase liman bebeik no distánsia sosiál.

Objetivu Ministériu Saúde enkontru ho ministériu kompetente sira atu fahe serbisu ba malu implementa alterasaun dahuluk ba Lei Sistema Saúde bele ona aplika restrisaun balun ba ema-nia direitu atu proteje saúde públika.

Iha Lei Sistema Saúde mós ko’alia kona-ba loron ne’ebé loke fronteira atu ema tama-sai no ba aeroportu provizóriu seidauk loke ba vou komersiál sira.

“Ita estabelese lei ne’e hanesan dokumentu forte, atu haforsa tan ita-nia serbisu ho liña minitsteriál sira hanesan Ministériu Defeza, Interiór atu proteje saúde públika,’’ nia akresenta.

Implementasaun estadu emerjénsia uluk hala’o tanba nu’udar medida preventiva no kontrolu atu hasees sidadaun hotu-hotu hosi kalamidade públika ne’ebé bele mosu hosi COVID-19 liuhosi suspensaun ba direitu, dever no garantia balun ne’ebé konsagra ona iha Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste.

Iha Lei númeru 10/2004, 24 novembru, prevee ona, aleinde ezisténsia sistema vijilánsia epidemolójika, medida vijilánsia sanitária. Lei ne’e sei konsolida kuadru normativu ne’ebé fó-sai iha Lei Sistema Saúde, hodi haforsa kapasidade ordenamentu jurídiku atu hatán ho efikásia ba ejizénsia ba nesesidade protesaun vida no sidadaun ida-idak nia saúde.

Redasaun foun ba artigu 10 hosi Lei Sistema Saúde, Parlamentu Nasionál atribui kompeténsia foun ba autoridade saúde nian relasiona ho vijilánsia epidemiolójika. Nune’e, lei ne’e fó dalan ba autoridade kompetente relasiona ho vijilánsia epidemiolójika bele halo ezame médiku ba ema sé de’it, rekolla amonstra biolójiku no korrespondente teste laboratoriál, restreiu ba kontaktu no vijilánsia no monitorizasaun, hanesan mós inspesiona balada no produtu biolójiku sira.

Ba kestaun vijilánsia epidemiolójika, sidadaun ida-idak no profisionál no instituisaun saúde, públiku no privadu tenke kolabora ba fornesimentu dadus relevante iha aplikasaun rekomendasaun hosi autoridade kompetente.

Artigu 11 númeru 1 ko’alia kona-ba vijilánsia sanitária ho asaun sira atu elimina, diminui no prevene risku ba saúde públika no interven iha problema sanitária, produsaun no sirkulasaun ba bens no prestasaun servisu ho interese saúde abranje vasinasaun, kontrolu sanitáriu bens no servisu, lokál, edifisiu, portu, aeroportu no fronteira, deskontaminasaun no desinfektasaun, apreensaun ba produtu no suspensaun atividade ne’ebé prejudika risku ba saúde públika.

Diploma ne’e hetan aprovasaun ho unanimidade iha Parlamentu Nasionál, iha 03 novembru 2021.

Tuir Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste, artigu 57, konsagra direitu fundamental ba saúde no asisténsia médika no sanitária no Estadu iha dever atu promove no kria servisu nasionál saúde universál, jerál no gratuitu.

Pandemia COVID-19 ne’ebé mosu iha Xina no hada’et ba mundu, inklui Timor-Leste, ba dahuluk rejista kazu transmisaun Corona virus, iha marsu 2020, hosi ne’ebá kedas Estadu deside implementa estadu emerjénsia nu’udar sasukat atu hases-an sidadaun hotu-hotu husi kalamidade públika ne’ebé bele mosu hosi COVID-19.

Liuhosi implementasaun estadu emerjénsia ho ninia medida prevensaun sira Timor-Leste konsege iha kontrolu ba COVID-19, ohin loron iha de’it kazu esporadiku iha munisípiu hotu kuaze la rejista kazu pozitivu COVID-19.

Desde marsu 2020 to’o 18 novembru 2021, Timor-Leste rejista kazu pozitivu hamutuk 19.814, no hamate ema na’in-122.

Notísia Relevante: PN altera lei Sistema Saúde iha finál globál

Jornalista : Felicidade Ximenes

Jornalista  : Florencio Miranda Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!