DILI, 20 novembru 2020 (TATOLI)- Tribunál Distritál Dili (TDD), ohin, kontinua rona sasin ka testemuña-sira ba kontestasaun hosi parte rekerente kontra desizaun eis Ministru Agrikultura no Peska (MAP), Estanislau Aleixo da Silva, ne’ebé hasai desizaun ezonera prezidente Ajénsia Espesializada ba Investimentu (AEI), Felisberto Araújo Duarte iha 2015.
Notísia Relevante : “Ezonera” prezidente AEI, eis ministru Estanislau hatán iha Tribunál
Prosesu sivíl ne’ebé parte rekerente (vítima) liuhosi nia advogadu privadu, Pedro Aparício Guterres, maka halo kontestasaun hasoru Estadu ne’ebé relasiona ho desizaun eis Ministru Estanislau Aleixo da Silva, no hosi Ministériu Públiku (MP) liuhosi Prokuradór Pascásio de Rosa Alves reprezenta nu’udar Estadu.
Hosi parte rekerente halo kontestasaun hasoru desizaun eis Ministru MAP no mós eis Ministru Koordenadór ba Asuntu Ekonómiku (MECAE) ne’ebé halo iha loron 30 juñu 2015.
Ajénsia AIE nu’udar instituisaun Estadu ne’ebé haree mós ba asuntu investimentu ne’ebé tutela direita ba iha MECAE iha governasaun momentu liubá.
Parte rekerente halo petisaun la aseita ho desizaun ne’e tanba konsidera desizaun polítika la’ós haree ba legalidade, tanba lei ne’ebé mak aplika tuir estatutu Ajénsia ne’e nian iha artigu 15 iha buat tolu hateten ba jestór-sira ne’ebé asume funsaun hanesan; dahuluk prazu termina ona, daruak kuandu rezigna-an no ikus kuandu prezidente halo infrasaun ida ne’e boot.
Lei ne’e mós hateten, kuandu hasai liuhosi prosesu inkéritu hodi notifika hafoin nia iha direitu atu defende-an.
Ba nomeasaun prezidente AEI mós fó kompeténsia membru Governu tutela ba Ajénsia ne’e bele halo nomeasaun livre eskolla no lei ne’e iha baze fó kontratu tuir lei laborál. Tanba ne’e, parte rekerente hatama prosesu ne’e ba Tribunál atu halo anulasaun ba desizaun ministru nian.
Tuir kontratu ne’ebé antes ne’e iha eis AEI, Felisberto Araújo Duarte hetan nomeasaun asume kargu refere durante tinan lima (2015-2020), maibé foin hala’o kna’ar fulan-neen, eis Ministru Estanislau Aleixo da Silva hola desizaun hodi hasai ka ‘ezonera’ tiha.
Liuhosi audiénsia julgamentu ne’e Tribunál rona sasin hosi parte rekeridu (Reu) ninian.
Sasin ho inisiál JYRB, hahú iha april 2015 servisu nu’udar pontu fokál iha Ministériu Koordenadór ba Asuntu Ekonómiku (MECAE) ho kna’ar servisu mak fasilita no koordena iha Ajénsia autónoma-sira ne’ebé tutela ba ministériu-sira hanesan AEI, IADE no SERVE.
Nia konfesa ba Tribunál katak, normálmente tuir nia hatene momentu ne’ebá ministru tutela konvoka enkontru ho Ajénsia autónoma-sira ne’ebé tutela ba ministériu, inklui AEI rasik hodi halo enkontru hato’o relativamente ba progresu servisu-sira no planu-sira ba oin atu kontinua.
Hatán kona-ba iha enkontru eis ministru tutela koloka pergunta balun ba eis prezidente AEI kona-ba atividade servisu atu aprezenta dokumentu no relatóriu-sira ba eis prezidente la kolabora, nia lia-tun dehan, nia parte la hatene tanba enkontru ne’ebé hala’o dalaruma partisipa no la partisipa.
Sasin seluk ho inisiál MJFF nu’udar sekretária ba Prezidente sesante AEI iha 2015, hateten, nia parte iha koñesimentu kona-ba matéria faktu ba rekrutamentu ne’ebé AEI hala’o liuhosi anúnsiu vaga hodi loke konkursu públiku no momentu ne’ebá selesiona ema-nain haat hodi servisu iha AEI rasik, hafoin ne’e prezidente sesante rasik fornese informasaun ba ministru tutela.
Sasin balun tan ADS, nu’udar Xefe Unidade Koordenasaun Téknika iha MECAE iha april 2015, fó sasin mós katak, normálmente momentu ne’ebá iha reuniaun lubuk mak eis ministru Estanislau Aleixo hala’o ho dirijente másimu hosi instituisaun tutela ne’ebé partisipa mós hosi kargu xefia sira.
Nia friza katak, iha 2015 iha reuniaun (loron la apuradu) eis ministru husu pergunta perante iha reuniaun hodi husu responsavel ba prezidente AEI kona-ba dokumentu no relatóriu liga ba atividade servisu nian.
“Ministru Estanislau husu maibé ha’u la lembra ona tanba kleur agora halo tinan lima ona, no iha reuniaun ne’e mós ministru dehan ba prezidente AEI labele jere AEI hanesan instituisaun privada,” nia haktuir.
Nia hatutan, nune’e mós iha reuniaun tuir mai loron la apuradu eis ministru Estanislau Aleixo husu eis prezidente AEI atu voluntária atu rezigna-an duke halo destituisaun.
“Hafoin ne’e iha reaje hosi eis prezidente AEI nia sai altura ne’ebá nia kopia tau ha’u nia foto ho ministru nian iha Facebook trata hasoru ho nune’e ha’u ba direita nia uma hodi husu nia tanbasá halo nune’e nia dehan husu ba iha Facebook,’’ sasin ADS hateten.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Francisco Simões
