DILI, 16 outubru 2020 (TATOLI)-Tribunál Distritál Dili (TDD), ohin, liuhosi juis koletivu foti desizaun finál hodi aplika pena prizaun efetivu tinan-lima (5) ho tinan-sia (9) ba arguidu na’in-lima (5) tanba faktu provadu falsifika dokumentu veteranu hodi simu pensaun hosi Estadu ho montante $93,547.00.
Notísia Relevante : MP halo hela investigasaun ba dokumentu veteranu “falsu” 500-resin
Prosesu falsifikasaun dokumentu veteranu ne’e envolve hosi arguidu no arguida na’in-sia (9), maka hanesan Joaquin Silva ‘’Mate Restu’’, Osvaldo Paulo, Mario de Araújo, Marcelino Pereira, Agostinha da Costa Maria, Constantino de Jesus Maia, Celio Maria Noronha Lay, Delio de Jesus Lobo Campos ho Domingos Mendonça no arguidu sira ne’e balun servisu iha Komisaun Omenajen, Ministériu Solidariedade Sosiál no Inkluzaun, Sekretariadu Tékniku Administrasaun Eleitorál (STAE).

Faktu provadu katak, arguidu sira falsifika dokumentu lezadu no lezada hanesan rekerente ba pensaun martires no ba kombatente kompostu hosi Armandina Barreto Amaral, Santina Amaral, Isabel de Araújo, António da Costa no dokumentu sira ne’ebé arguidu sira falsifika hanesan kartaun eleitorál, sertidaun batizmu ho dokumentu importante sira seluk, hodi bosok lezadu no lezada ikus mai arguidu sira mak hodi benefisia osan veteranu no martir.
Levantamentu osan ne’e hala’o to’o iha faze dala tolu iha tinan 2013 ho 2017 iha Banco Nasionál Ultramarinho (BNU).
Konsekuénsia hosi arguidu sira nia hahalok, rezulta vítima sira hetan prejuizu pensaun ba sobrevivénsia ho montante global $93,547.00.
Arguidu sira komete krime burla agravada iha artigu 267, korrupsaun ativa iha artigu 294, korrupsaun pasiva ba aktu ilísitu iha artigu 292, furtu agravadu iha artigu (252), no administrasaun danoza iha artigu (274) hotu-hotu hosi kódigu penál Timor-Leste.
Juis Antonio do Carmo hateten, bazeia ba produsaun prova tuir entendimentu Tribunál nian ba arguidu na’in-lima, Tribunál deside kondena arguidu Joaquin Silva ‘’Mate Restu’’ ho pena prizaun efetivu tinan- sia (9), arguidu Osvaldo Paulo ho pena prizaun tinan-hitu (7), arguidu Delio de Jesus Lobo ho pena prizaun tinan-neen (6), arguidu Mario Araújo ho pena prizaun tinan-lima (5), Domingos Mendonça ho pena prizaun tinan-lima (5).
Ba arguidu Marcelino Pereira ho arguidu Agostinha da Costa Maria, Tribunál deside aplika pena prizaun tinan-tolu no suspende ba tinan-tolu.
Ba arguidu Constâncio de Jesus Maia ho Celio Maria Noronha Tribunál absolve hosi krime ne’ebé antes ne’e Ministériu Públiku (MP) imputa ba tanba faktu akuzasaun no produsaun prova la provadu.
Tribunál deside selu kustu judisiál legal ne’ebé arguidu sira sei selu maibé seidauk fiksa nia montante.
Kona-ba indemnizasaun sivíl atu arguidu sira devolve fila-fali montante osan ne’ebé sira simu ona, Juis Antonio do Carmo esplika, Tribunál seidauk bele deside tanba ne’e parte sira presiza aprezenta fila-fali faktu kona-ba osan antes ne’e Estadu seidauk halo pagamentu ka vítima parte rekerente simu ona mak arguidu sira halo levantamentu nune’e bele deside afavór na’in ba Estadu ka vítima sira.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Francisco Simões