iklan

NASIONÁL, COVID-19, DILI, HEADLINE, MUNISÍPIU, SAÚDE

COVID-19, óbitu rua no ativu 4.485

COVID-19, óbitu rua no ativu 4.485

Komunidade simu vasina kontra COVID-19 iha Sentru Saúde Comoro, segunda (30/08/21). Imajen Tatoli/António Gonçalves.

DILI, 02 setembru 2021 (TATOLI)—Sala Situasaun, Sentru Integradu Jestaun Krize (SIJK), rejista kazu óbitu rua, pozitivu 269, rekoperadu 262 no kazu ativu 4.485.

Totál óbitu ne’ebé relata ohinprimeiru  feto ida ho idade 36, timoroan, hela iha Dili, seidauk vasina, no iha 21 Agostu 2021, diagnóstikada iha HNGV ho Sindroma Insufisiénsia Respiratória Aguda (SIRA), tanba COVID-19.

Notisia relevante:COVID-19, óbitu lima no ativu 4.480

Iha loron ne’e kedan matebian hala’o tratamentu iha Vera Cruz. Matebian i’is-kotu ohin dader 04:00. Familia koordena ona ho ekipa saúde atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste.

Segundu Mane ida ho idade 60, timoroan, hela iha Dili, seidauk vasina, no iha 2  Setembru 2021 diagnóstikadu iha HNGV ho Sindroma Insufisiénsia Respiratória Aguda (SIRA), tanba COVID.

“Matebian i’is-kotu ohin 13:25, iha HNGV. Familia rejeita atu hala’o funerál tuir protokolu ne’ebé adopta iha Timor-Leste,” Koordenadór Forsa-Tarefa ba Prevensaun no Mitigasaun, Rui Maria de Araújo, hateten liu hosi komunikadu, kinta ne’e.

Kazu foun ohin 267, mai hosi Dili 139, Baucau 22, Ermera 27, Bobonaro 16, Covalima 14, Lautem 12,  Viqueque sia, Manufahi sia  no munisípiu seluk hamutuk 21 kompostu hosi mane 158 no feto 111.

Hosi totál kazu detetadu foun ohin, ho idade 20-58 (21,5%) ho idade entre tinan 12-59 na’in 187 (69,5%), idade 60 mai karaik na’in 24.

Hosi kazu detetadu foun ohin 94 kazu ka 35% sintomatiku (hatudu sintomas). Hosi kazu detetadu foun ohin 73 (27%) iha ona vasina kompletu no 28  (10%) hetan ona vasina doze dahuluk.

Kumulativu kazu konfirmadu sura hosi 21 marsu 2020 to’o 02 setembru 2021 hamutuk 17.183. Hosi horisehik mai ohin, teste ne’ebé Laboratóriu Nasionál Saúde halo hamutuk 759 PCR, ho detallu hanesan tuir-mai, Vijilánsia sentinela na’in 48, rastreiu ba kontaktu ka Contact tracing 88,  Rastreiu Aleatóriu  ka Random Screening nain 129, viájen sai-hosi serka sanitária hosi Dili 212, Viájen internasionál 87, Follow up iha kuarentena na’in 195.

Totál testes PCR ne’ebé halo horisehik 01 setembru iha munisípiu-sira seluk, RAEOA no HNGV hamutuk 481, ho detalla hanesan tuir-mai, Maubisse 21, Maliana 71, Viqueque 25, Suai 68, Baucau 107, Ermera ualu, RAEOA 32, HNGV 135 no Lospalos 14.

Totál doze vasina ne’ebé fó ona ba populasaun elijível tinan 18 ba leten, to’o ohin dader 10:00, loron 02 setembru tuir sistema informasaun Saúde iha Ministériu Saúde  ho totál  kumulativu 1ª doze iha Dili (74,4%) no  totál  kumulativu 2ª doze  iha Dili (58,2%).

Ema ne’ebé simu ona vasina doze dahuluk iha Timor Leste  (52,1%) no simu ona doze daruak  (27,0%).

Atu bele hatene surtu ida ninia evolusaun nomós surtu ne’e aumenta ka diminui, indikadór seluk ne’ebé matenek-na’in epidemiolojia nian uza, maka insidénsia.

Konvensionalmente, insidénsia sukat totál kazu foun kada loron pur mil abitante, no hatudu risku ne’ebé populasaun iha atu hetan da’et  moras ida.

Hosi insidénsia COVID-19 iha Timor-Leste, durante loron hitu ikus maka 17,1/100 mil abitante, enkuantu ba deit munisípiu Dili,42,0/100 mil abitante.

Ohin, munisípiu Baucau iha insidénsia 16,6/100 mil abitante, tuir kedan ho munisípiu Viqueque ho insidénsia 12,6/100 mil abitante, hafoin munisípiu Covalima ho insidénsia 10,3/100 mil abitante.

Dadus iha leten hatudu katak,  insidénsia munisípiu Dili ho munisípiu Baucau tuir-tuir malu a’as-liu, iha Timor-Leste laran tomak, munisípiu rua seluk – Viqueque, Covalima – mós hatudu risku a’as-liu, atu populasaun hetan da’et, no hada’et tutan virus SARS-CoV-2, iha komunidade nia le’et.

Iha loron 02 setembru 2021, izolamentu Vera Cruz, Lahane, HNGV no fatin seluk iha territóriu laran tomak, halo tratamentu hospitalizadu ba kazu detetadu pozitivu na’in 140, ho detalla hanesan tuir-mai grave hamutuk na’in  17, na’in tolu  uza ventiladór, na’in-rua uza CPAP-Continuous Positive Airway Pressure-, 12 uza oksijéniu. Moderadu hamutuk ema na’in 95. Kaman ema na’in 28.

Husu ba populasaun iha Timor-Leste laran tomak, maski simu ona vasina, favór respeita nafatin regra prevensaun no ijiéne individuál, ne’ebé Governu hatu’ur ona, atu prevene moras COVID-19 da’et ba-mai.

Regra sira-ne’e mak hanesan, uza máskara fase liman beibeik ho sabaun ka dezinfetante ruma,  evita kose liman ba matan, inus ho ibun  bainhira kumprimenta-malu, la presiza ka’er-liman, bensa-liman, rei-malu ka haku’ak-malu evita halibur-malu barak  hamri’ik ka tur do’ok husi ema seluk, mínimu metru ida ho balun.

Jornalista: Felicidade Ximenes

Editór: Cipriano Colo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!