DILI, 14 setembru 2020 (TATOLI)-Sekretáriu Estadu Protesaun Sivíl (SEPS), Joaquim Gusmão ho Sekretáriu Estadu Ambiente (SEA), Demetrio Amaral, ohin, hala’o observasaun direita ba fatin akontesimentu inséndiu ne’ebé rezulta armazén kompañia Foho Osan Mean ho Cahaya nian ne’ebé ahi-han mutuk iha Aldeia Meeting 1, Suku Bebonuk, Postu Administrativu Don Aleixo, Munisípiu Dili.
Inséndiu ahi-han ho eskala boot ne’ebé halo nia suar expulsaun mós maka’as akontese domingu (13/09), purvolta tuku 15:30 Otl, rezulta armazén rua ho ekipamentu médiku no sasán hanesan roda, olio ho sira seluk tan mutuk didi’ak.
Joaquin Gusmão hateten, inséndiu ne’e presiza oras barak atu kombate tanba sasán sira ne’ebé ahi-han lakan lalais hanesan olio, roda no plástiku no atu hamate ahi ho bee susar maka’as.

Atu kombate situasaun sira-ne’e ho di’ak liután, Joaquin Gusmão hatete, Bombeiru presiza iha rekursu númeru ema no ekipamentu ne’ebé adekuadu.
“Horiseik kedas ita iha terrenu to’o horikalan ita la konsege kombate totalmente, maibé ahi komesa ladún lakan ona to’o mai agora ita kontinua halo atuasaun hodi normaliza ahi ne’ebé sei suar ho natoon de’it ona,” hateten Sekretáriu Estadu Protesaun Sivíl, Joaquim Gusmão, bainhira hala’o observasaun ba lokal akontesimentu.
SEPS mós hetan apoiu bee husi kompañia lubuk hodi hamutuk ho parte Bombeiru halo intervensaun ba inséndiu refere.
Joaquin Gusmão relata, tuir informasaun preliminariu ne’ebé investigasaun la’o hela kauza husi inséndiu ne’e mai husi sirkuitu eletrisidade no akontesimentu ne’e mós rezulta traballadór hetan kanek ne’ebé hala’o ona tratamentu iha Ospitál Nasionál Guido Valadares (HNGV).
Traballadór husi kompañia Cahaya, Jacinto Maria Babo haktuir katak akontesimentu ne’e kuaze sasán sira iha armazén laran hanesan roda ba karreta oi-oin, pesa ba karreta oi-oin no olio husi gazolina to’o gazóleu ho kuantidade boot la konsege salva
SEPS Joaquin Gusmão ho Sekretáriu Estadu SEA, kontinua fó orientasaun ba ekipa sira hodi normaliza tiha ahi ne’ebé iha parte balun sei suar, nune’e mós oinsá kee fatin hodi minimiza olio sulin atu evita tama ba tasi-laran.
Sekretáriu Estadu Demetrio Amaral hateten, tuir dekretu lei lisensiamentu ambientál tamañu area ne’ebé empreza okupa mais ektare lima se nia halo armazenamentu ba matéria inflamavel nia tenke hetan lisensa ambiental.
“Ami halo inspesaun dala hira mai empreza sira inklui empreza ida ne’e ne’ebé akontese inséndiu refere tempu balun ami nota sira seidauk iha lisensa ambientál,” nia hateten.
Nia esplika, armazenamentu ba matéria sira inflamavel ne’e fó risku ba sira nia negósiu, komunidade no sidade, tanba ne’e presiza halo tuir padraun protesaun ambiente ninia.
Demetrio Amaral hatutan ba akontesimentu ne’e ekipa sira sei halo investigasaun. Se prosedimentu sira la adekuadu ba halo jestaun ne’ebé di’ak liu Estadu iha direitu atu foti medida hasoru kompañia
Tuir observasaun Agência Tatoli nian iha lokál akontesimentu inséndiu nota katak, iha dadersán ne’e parte bombeiru kontinua rega ahi iha parte balun ne’ebé kontinua suar, nune’e mós parte ekipa SEA normaliza hela hodi taka netik rai-henek ba olio ne’ebé sulin tuir estrada ne’ebé boot tebes hodi minimiza la bele sulin tama ba tasi laran.
Jornalista : Nelson de Sousa
Editór : Francisco Simões