iklan

HEADLINE, SAÚDE

OMS adota pilár tolu kombate TBC iha TL

OMS adota pilár tolu kombate TBC iha TL

Ilustrasaun kona-ba prevensaun TBC.

DILI, 25 marsu 2021 (TATOLI)—Organizasaun Mundiál Saúde (OMS) adota pilár tolu atu kombate moras Tuberculose (TBC), iha Timor-Leste (TL).

Reprezentante OMS iha TL, Arvind Mathur, esplika pilár tolu ne’ebé adota iha nasaun ne’e nu’udár estratejia ka pilár globál ne’ebé durante ne’e uza atu kombate TBC iha nível globál.

Notísia relevante:KBP rejista pasiente TBC 118, na’in-lima mate

Pilár tolu ne’e, dahuluk maka, foka ba ema liuliu ema ne’ebé hetan TBC tenki halo detesaun sedu no fó ai-moruk ne’ebé disponível, hodi halo tratamentu.

Pilár daruak, tenke aselera planu-sira ho lalais ne’ebé tenki hetan apoiu makaas ho polítika Governu-nian no presija foka-liu ba tarjetu-sira.

Pilár datoluk, tenki serbisu makaas iha programa nasionál kombate TBC atu haree ba kazu notifikasaun hosi moras ne’e no haree kontrola infesaun-sira, buka estabelese estratejia ka mekanizmu diak atu deskobre, relata kazu sira ne’e ho maneira rasik hosi nasaun ne’e nian.

“Estratejia OMS nian ne’e ita uza no redús ona kazu mortalidade globál TBC 35% iha tinan 2020, no mós ita iha tarjetu atu redús 75% iha tinan 2025,” Arvind Mathur hateten ba jornalista Agência Tatoli iha serbisu fatin, kuarta ne’e.

Alende ne’e, OMS uza mós pilár tolu ne’e hodi redús taxa insidente TBC 50% iha tinan 2020, no 80% iha tinan 2025 to’o 2030 tuir meta no objetivu dezenvolvimentu sustentável, iha kontestu globál.

Tuir Arvind Mathur, fatór ne’ebé halo TBC bele da’et lalais hosi ema ida ba ema seluk maka, ema-nia kabén.

“Banhira ema ne’ebé sofre moras ne’e ko’alia no kabén sai kona ema sira ne’ebé besik, bele da’et. TBC ne’e hela iha ita ema-nia pulmaun,” Arvind Mathur fó ezemplu.

Fatór seluk tuir OMS maka, polusaun  aar, liu-liu ema sira ne’ebé konsumu tabaku no labarik sira. Arvind Mathur fó tan ezemplu kona-bá realidade no kontestu TL nian katak, polusaun aar iha uma-laran dalaruma tein iha uma laran, ema ne’ebé konsumu tabaku mós barak, konsumu alkól inklui pasiente   diabetes  ho númeru ne’ebé boot.

Tuir observasaun OMS katak, TL iha dezafiu boot atu bele kombate TBC maka, sósio-ekonómiku liu-liu sira ne’ebé sofre moras ne’e, susar atu asesu ba sentru saúde tanba kestaun transporte hodi halo tratamentu.

Dezafiu seluk maka, halo estigmasaun ba ema, ema ne’e rasik atu halo tratamentu mós sei hanoin barak, no hosi ne’e maka númeru TBC sei aumenta nafatin iha TL.  

OMS rekomenda atu halo prevensaun ba TBC maka, tenke haree ba ijiéne iha istílu moris-nian, banhira me’ar tenke taka ibun atu nune’e prevene labele da’et ba ema seluk no hamenus konsumu tua inklui hamenus konsumu fuma.

Notísia relevante:2030, OMS hakarak hakotu TBC iha Sudeste Aziátiku

Jornalista: Felicidade Ximenes

Editór: Cipriano Colo

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!