iklan

NASIONÁL, POLÍTIKA

CNE: Edukasaun Sívika ba eleitór sira sei termina aban

CNE: Edukasaun Sívika ba eleitór sira sei termina aban

CNE halo edukasaun sÍvika ba estudante sira iha munisípiu Bobonaro. Imajen Tatoli/Sérgio da Cruz.

DILI, 17 fevereiru 2022 (TATOLI)—Vise Prezidente Komisaun Nasionál Eleisaun (CNE-sigla portugés), Domingos Barreto, hateten edukasaun sívika ba eleitór sira iha territóriu nasioál sei termina iha sesta (18/02) aban.

Notísia Relevante: PR Lú-Olo husu CNE kontinua halo edukasaun sívika ba eleitór-sira

“Kona-ba edukasaun sívika ne’e ita sei termina aban, sesta (18/02), maibé ita kabe hotu ona edukasaun sívika ne’e ba territóriu nasionál maibé ida seidauk ne’e mak Rejiaun Administrativa Espesiál Oé-Cusse Ambeno,” Vise-Prezidente CNE ne’e hateten ba Agência TATOLI, iha nia knaar fatin CNE Colmera, Dili, kuarta ne’e.

Iha prosesu edukasaun sívika ne’e, nia hatutan, CNE fó matéria kona-ba kandidatu Prezidente Repúblika (PR) nian hanesan oinsá ninia rekezitu, idade ne’e hira, sé mak sai kandidatu ba PR.

CNE realiza kona-ba importánsia hosi eleisaun ba grupu arte marsiál sira hodi ezerse sira-nia direitu iha eleisaun tanba sira mós komponente no poténsia ida iha nasaun ida-ne’e no iha kartaun eleitorál atu vota, nune’e CNE fahe matéria sira hanesan papel CNE no STAE hanesan órgaun Administrasaun Eleitorál, Krime Eleitorál, Kampaña Eleitorál no seluk tán.

“Iha edukasaun sívika ne’e ami mós halo sensibilizasaun ba organizasaun arte marsiál sira atu sira bele hatene no komprende hodi labele uza atributu hanesan farda arte marsiál iha eleisaun Prezidente Repúblika nian iha loron 19 marsu ne’e,” nia dehan.

Ho asuntu ne’e, nia husu ba komunidade liu-liu membru grupu arte marsiál sira atu labele kria problema iha prosesu kampaña nia laran karik sira mós akompaña iha prosesu kampaña eleitorál ne’e.

Tanba, nia dehan, mensajen ida-ne’e bazea ba lei númeru 5/2017 rejime juridíku, lei kona-ba arma branka bandu ema uza sasán kro’at no uza atributu artemarsiál no arte rituál.

Tuir kalendáriu ne’ebé dekreta hosi Prezidente Republika, Francisco Guterres Lú-Olo, katak eleisaun ba Prezidente Repúblika sei realiza iha loron 19 fulan marsu tinan 2022.

Notísia Relevante: Eleisaun ba Prezidente Repúblika sei akontese iha 19 marsu 2022

Antes ne’e, kandidatura na’in-17 mak rejista ona iha Tribunal Rekursu atu compete iha eleisaun prezidensiál 2022 mak hanesan Anacleto Ferreira, Maria Ângela Freitas da Silva, Antero Benedito da Silva, Armanda Berta dos Santos, Constancio Pinto, Felizberto Araújo Duarte, Francisco Guterres Lú-Olo, Hermes da Rosa Correia Barros, Isabel Ferreira, José Manuel Ramos Horta, Lere Ana Timur, Luis Alves Tilman, Mariano Assanami Sabino, Martinho Gusmão, Milena Pires, Rogerio Lobato no Virgilio Guterres.

Nune’e, bainhira Tribunál Rekursu no Sekretáriu Téknika Administrasasun Estatál (STAE) halo verifikasaun ba dokumentu Kandidatu Prezidente repúblika na’in-17 hodi verifika proponent ka eleitór sira-ne’ebé merese atu vota, to’o ikus Tribunál rekursu indefere kandidatu PR Luis Alves Tilman tanba la prenxe rekejitu balun.

Tuir kalendáriu eleisaun, iha kinta (17/02) ne’e, Prezidente Tribunál Rekursu, Deolindo dos Santos, dada sorteiu ba Kandidatu Prezidente Repúblika períodu 2022-2027 na’in-16 ne’e, rezulatdu ikus hatudu tuir númeru loloos hosi númeru 01-16 ne’e mak hanesan tuir mai ne’e:  

  1. Isabel da Costa Ferreira.
  2. Hermes da Rosa Correia Barros.
  3. Maria Ângela Freitas da Silva.
  4. Rogério Tiago de Fátima Lobato.
  5. Anacleto Bento Ferreira.
  6. Francisco Guterres ‘Lú Olo’.
  7. Maria Helena Lopes de Jesus Pires.
  8. Tito da Costa Cristovão ‘Lere Anan Timur’.
  9. Armanda Berta dos Santos.
  10. Antero Benedito da Silva.
  11. Constâncio da Conceicão Pinto ‘Terus’.
  12. Virgílio da Silva Guterres ‘Lamukan’.
  13. Martinho Germano da Silva Gusmão.
  14. José Ramos Horta.
  15. Felisberto Araújo Duarte.
  16. Mariano ‘Assanami’ Sabino Lopes.

Tuir Konstituisaun RDTL artigu 65 ko’alia kona-ba eleisaun sira mak hanesan:

  1. Órgaun eleitu soberania nian ho podér lokál sei hili tuir eleisaun, hosi eleisaun universál, livre, diretu, sekretu ema ida votu ida, no periódiku.
  2. Resensiamentu eleitorál ne’e obrigatóriu, ofisiál no ida de’it no universál no sei atualiza iha eleisaun ida-idak.
  3. Kampaña eleitorál hala’o tuir PRINSÍPIU hirak tuirmai ne’e: a) Liberdade ba propaganda eleitorál; b) Oportunidade no tratamentu hanesan ba kandidatura hotu- hotu; c) Imparsialidade na’in ulun boot públiku sira-nian kona-ba kandidatura; d) Transparénsia no fiskalizasaun sura votu nian.
  4. Konversaun votu nian iha mandatu hala’o tuir sistema reprezentasaun proporsionál. 5. Prosesu eleitorál sei regula tuir lei.
  5. Órgaun independente maka sei tau matan ba resenseamentu no eleisaun sira. Lei maka estabelese orgaun ne’e nia kompeténsia, kompozisaun, organizasaun no nia knaar.

Notísia Relevante: Kandidatu PR na’in-16 dada ona númeru sorteiu iha Tribunál Rekursu

Jornalista : Osória Marques

Editór      : Cancio Ximenes

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!