iklan

NASIONÁL, EDUKASAUN, COVID-19, DILI, HEADLINE, SAÚDE

Família Nazaré ezemplu di’ak ba família sira

Família Nazaré ezemplu di’ak ba família sira

Amu Jose Vataparambil, SDB, prezide misa Sagrada Família iha Kapela Nossa Señora Do Carmo, Luro-Mata, Comoro, Dili. Imajen Tatoli/Francisco Simões

DILI, 27 dezembru 2020 (TATOLI)— Depois liu tiha festa Natál, 25 dezembru, iha loron tuir mai, Santa Kreda termina, loron  27 dezembru, hanesan festa Sagrada Família Nazaré.  Nune’e, Igreja universál no igreja lokál sira, domingu ne’e, festeja loron  Sagrada Família  Nazaré nu’udar ezemplu di’ak ba família kristaun katóliku sira hotu.

Notísia Relevante : Natál kumpre protokolu saúde atu sarani labele mate tanba COVID-19

Imajen Sagrada Família. Foti hosi Google

Iha selebrasaun misa Sagrada Família nian iha Kapela Nossa Señora do Carmo, Luro-Mata, Comoro, Dili, Amu Selebrante, Pe. Jose Vataparambil, SDB, bolu atensaun ba sarani sira hotu hodi halo reflesaun ba ezemplu família santu; Jezús, Maria ho José, ne’ebé baibain koñesidu ho naran Sagrada Família Nazaré.

“Maromak no Santa Kreda bolu ita família ida-idak  atu banati tuir ezemplu sagrada família Nazaré,” haklaken Amu Jose Vataparambil, SDB, liuhosi nia omilia.

Molok halo reflesaun loron sagrada família nian, Amu Jose Vataparambil, husu ba sarani, liuliu família ne’ebé hola parte iha selebrasaun misa ne’e kona-ba saida mak sira hatene iha família Nazaré.

Hotu-hotu nonook no hateke malu. Liu tiha minutu balun, Amu Jose Vataparambil, lia tun hodi dehan, família Nazaré mak ezemplu ba família Katóliku. Se nune’e, oinsá família Nazaré nia maneira moris? Oinsá sira enfrenta problema?

Amu Jose Vataparambil fó sasin katak, Sagrada Família Nazaré mós moris simples hanesan família barak iha mundu, inklui Timor-Leste.  Diferente mak família Nazaré, kompostu hosi Jezús, Maria no José, bainhira enfrenta problema, sira hamutuk buka solusaun ka sira rezolve hamutuk.

Nia foti ezemplu tuir Sagrada Eskritura nian, bainhira Jezús foin halo tinan 12, iha tinan-tinan iha tempu Páskua, Jezús  nia inan-aman ba Jerusalem. Tempu ne’ebá José la’o ketak no Maria mós la’o tuir grupu feto sira nian.

Maria hanoin Jezús hamutuk ho José no José hanoin katak Jezús hamutuk ho Maria. To’o feta nia rohan sira hotu ida-idak fila, to’o José ho Mari hasoru malu husu kona-ba Jezús iha ne’ebé? Maria ho José atrapalla boot iha ema lubun nia leet.

Imajen ilustrasaun Jezús iha Templu (Bait Allah). Foti hosi Google

“Mezmu sira hanoin barak tanba la hetan Jezús, mas José ho Maria la hakasuk-malu, la hakilar-malu no la foti liman ba malu. Sira bolu-malu hamutuk ba buka Jezús. Imi hatene Jezús iha ne’ebé?   Liu tiha loron tolu, Maria ho José ba hetan fali Jezús iha Templu (Bait Allah); Jezús tuur iha mestre relijiaun sira hodi rona sira no halo pergunta hela hasoru sira. Ema hotu ne’ebé asiste Nia (Jezús, red) admira tebes ho Nia matenek,” Amu Jose haktuir.

Haree tiha Jezús, Amu Jose  Vataparambil haktuir, Maria ho José la rai ba hirus ka hakilar maka’as hasoru Jezús iha ema ua’in sira-leet.

Sagrada Eskritura haktuir katak, Maria   ho José sente kaman fali bainhira hatán ona Jezús, nune’e Maria lia tun ba Jezús, “Oan doben, tansá o halo nune’e mai ami? Haree, o  nia aman no ha’u laran susar buka o.”

Rona tiha lia hirak ne’e, Jezús  hatán ba sira, “Tansá imi buka Ha’u? imi lahatene katak Ha’u tenke iha Ha’u Aman Nia uma?”.  Maibé sira la komprende saida mak Jezús ko’alia ba sira. Nune’e , Jezús, Maria no José fila hamutuk fali ba Nazaré.

Ezemplu seluk, haktuir Amu Jose  Vataparambil, kona-ba Maria bainhira isin-rua. Tempu ne’ebá José hanesan Maria nia tunanga hanoin barak no hanoin oi-oin de’it to’o nia dezanima no dezesperadu atu husik tiha Maria, tanba Maria isin-rua ona.

“José hanoin barak to’o nia dehan, talvés ema seluk mak fó oan ba Maria, mas nia mós koñese di’ak tebes Maria ema di’ak no onestu tebes,”.

To’o sitasaun dezesperadu nia laran, Anju ida mosu ba José iha José nia mehi-laran hodi fó hatene ba José atu la bele neon kraik no ta’uk, tanba oan ne’ebé iha Maria Nia kanotak Maromak Nia Oan. Maria ko’us tanba Espíritu Santu.

Lisaun sira ne’ebé haktuir iha Sagrada Eskritura ne’e, tuir Amu Jose Vataparambil, fó hanoin fali ba família sira katak, mezmu  iha tentasaun no iha problema oioin ba família sira,  maibé buka atu rezolve ho domin, ho ulun-malirin  no ho onestidade ba malu.

Sagrada Família Nazaré. Imajen/Foti hosi Google

Iha nia omilia, Amu Jose Vataparambil haktuir tan mensajen importante iha primeira leitura (Lia hosi Livru Ben Sirá); Sir. 3, 3-7. 14-17 ou 2-6. 12-14

“Nai hahí aman sira iha oan sira nia oin; Nai tahan inan sira nia ukun kona-ba oan sira. ema ne’ebé hamta’uk nia aman, sei hetan perdua ba nia salan, ema ne’ebé hahí nia inan, sei halibur soin barak tebetebes. Ema ne’ebé hahí nia aman, sei haksolok ho nia oan sira; uainhira nia hamulak, Na’i sei rona duni nia harohan. Ema ne’ebé hahí nia aman, nia moris sei naruk. Ema ne’ebé tuir Maromak futar lia, sei fó ksolok ba nia inan. Ha’u nia oan, tulun o nia aman, uainhira nia katuas; keta halo nia neon sala, uainhira nia sei moris. Maske nia neon la hanoin tuir ona, o sei hanoin nia, keta hakribit nia, basá, o foin-sa’e. di’ak ne’ebé o halo ba o nia aman, Maromak sei la haluha. Nia sei kasu tebes o nia salan.” Maromak Futar Lia.

Refere ba primeira leitura ne’e, Amu José esplika, família ida atu sai kmanek no banati tuir Sagrada Família Nazaré, maka aman tenke hatene nia devér no obrigasaun, inan halo nia devér no obrigasaun no oan sira halo sira-nia devér no obrigasaun.

Oan sira, tuir Amu Jose,  iha obrigasaun no devér boot atu respeita no hamta’uk inan-aman, tanba bainhira oan respeita inan-aman maka sei hetan grasa boot no salvasaun  hosi Maromak. Signifika katak, Maromak hamutuk ho aman-inan sira.

“Oan sira atu moris di’ak iha futuru, aman-inan sira mak sai ezemplu. Aman-inan sira mak orienta sira, hanorin oan sira. Inan-aman sira tenke hatene oan sira ba ne’ebé no ba ho sé. Labele husik oan la’o livre no ransu livre ne’ebé bele estraga sira-nia pensamentu no estraga sira-nia futuru,” hateten Amu Jose.

Amu Jose mós haktuir esperiénsia balun ne’ebé nia rasik enfrenta iha tinan balun liubá iha Dili. Momentu ne’ebá, Amu Jose la’o halimar hela besik jardín balun, derrepente labarik ida, purvolta tinan-sia (9) ka tinan-10 hakbesik ba nia hodi dehan, “mister, mister, hakarak sosa kasete VCD?”

Amu Jose nonook no la’o ba oin nafatin. Labarik ne’e la’o tuir hosi kotuk no liman sorin tau hela ba nia kotuk hodi kontínua soe lia dehan, “mister, mister sosa CD porno”.  Rona lia-hirak ne’e Amu admira tebes. Labarik ho idade ki’ik  tebes hatene ka haree ona video porno. Tanba ne’e, Amu Jose husu ba inan-aman sira atu tau matan ho didi’ak no akompaña oan sira.

“Oan sira monu ba sala tanba ita inan-aman la hanorin sira, ita la haree tuir sira, ita inan-aman la orienta sira no la eduka sira. At liu tan, ita nunka lori sira ba Igreja hodi rona liturjia Maromak Nian no rona Maromak nia lia-fuan iha domingu ho loron Santu sira,” hateten Amu Jose.

Amu Jose hosi Kongregasaun Salezianu  ne’e   haktuir mós iha nia omilia  kona-ba reflesaun  iha Segunda Leitura nian (Lia Hosi São Paulo ba sarani sira iha Colosso). Col. 3.12-21

“Maun-alin sira: imi, Maromak hili ona, nu’udar ema Santu  doben, imi sei laran luak, sei laran di’ak, sei haraik aan, sei laran maus, sei pasiénsia ba malu. Imi sei terus malu, perdua malu, uainhira imi ida iha lia ruma hasoru nia maluk. Nu’udar Maromak perdua imi, nune’e mós imi sei perdua malu. Maibé, kmanek liu ida ne’e, hadomi malu. Basá, domin mak hahalok kmanek liu hotu-hotu.  Ha’u hakarak Kristu Nia damen, horik iha imi-laran; Tan dame ne’e mak Maromak bolu imi atu sai isin ida de’it ho Kristu; hatudu ba Maromak imi nia laran di’ak. Husu barak Kristu futar lia-fuan horik ho imi, atu imi hatene hanorin malu, hatene ko’alia di’ak ba malu ho neon. Ho laran tomak hananu ba Maromak hodi hatudu imi laran di’ak: Hananu dadolin, hananu hahí, hananu ho lia Santu. Ko’alia ka halo buat seluk, imi sei halo hotu hodi Nai Jezús naran; sei fó agradese ba Maromak Aman hodi Nai Jezús naran. Feto sira sei haraik aan iha la’en sira oin; ne’e mak loos iha Maromak futar oin. Mane sira, hadomi imi nia kaben; keta hateten lia kro’at ba sira. Oan sira, halo tuir aman sira, kona-ba buat hotu. Basá, ne’e fó ksolok Maromak. Aman sira, keta fó terus imi oan sira, atu sira keta neon sala.” Maromak Futar Lia.    

Leitura ne’e, tuir Amu Jose, fó  sentidu ka mensajen kmanek ba família hotu-hotu. Atu moris hanesan Sagrada Família  Nazaré, tenke respeita malu, obedese ba malu. Feto sira sei haraik aan iha la’en sira oin; Mane sira hadomi imi nia kaben; keta hateten lia kro’at ba sira. Oan sira, halo tuir aman sira, kona-ba buat hotu. Basá ne’e fó ksolok ba Maromak.

“Moris hanesan uma-kain ida, ne’e grasa boot tebetebes, tanba ne’e tenke kuida. No atu família moris iha armonia, mandamentu importante liu mak hadomi malu. La’en hadomi fen, fen halo tuir la’en  no oan sira respeita no rona iha aman-inan sira,” afirma Amu Jose Vataparambil, hodi termina nia omilia iha misa reflesaun festa Sagrada Família nian ne’e.

Atensaun ho pandemia COVID-19

Ilustrasaun COVID-19. Imajen/Espesiál

Iha selebrasaun misa Sagrada Família nian ne’e, Amu Jose kontinua fahe mensajen protokolu saúde nian ba sarani sira atu hodi evita no hadook aan hosi peste letál Coronavirus ka COVID-19.

Amu Jose dehan, iha Reinu Unidu, mosu tan ona COVID-19 foun no rai barak taka sira-nia aeroportu ba aviaun sira hosi Reinu Unidu nian.  Rai barak iha mundu preokupa no ta’uk tebes propagasaun COVID-19.

“Ita agradese no reza atu Maromak soi ita hosi moras aat ne’e no ita mós tenke haka’as aan atu kontribui luta kontra COVID-19 liuhosi kumpre protokolu saúde, evita kaer liman, kumpre distánsia sosiál no distánsia fíziku,  fase-liman ho sabaun loroloron, uza máskara. Di’ak liu ita evita duke kura,” hateten Amu Jose  Vataparambil, SDB.

Notísia Relevante : MS deteta tan Timoroan na’in hitu hetan COVID-19 pozitivu

Jornalista       : Francisco Simões

Editór             : Agapito dos Santos

iklan
iklan

Leave a Reply

iklan
error: Content is protected !!