MAUBISSE, 11 maiu 2019 (TATOLI)—Lia-na’in iha Postu Administrativu Maubisse, Munisípiu Ainaro, kompostu hosi bee-matan ne’e hamutuk 32, uma lisan hamutuk 79 koopera malu hodi selebra no ensera atividade kulturál iha Igreja Maubisse, domingu (12/5).
Preparasaun atividade kulturál ne’e hahú kedas dezde 8 abríl to’o 11 maiu no partisipa hosi komunidade suku sia (9) iha Postu Administrativu Maubisse mak hanesan suku Maubisse, Aituto, Liurai, Hohorai Ki’ik, Mane Tu, Mane Lobas, Maulau no Edi. Hosi suku hirak ne’e iha aldeia 62. Suku 4 mak la partisipa iha atividade kulturál ne’e hanesan Suku Mane Tu, Mane Lobas, Aituto no Suku Liurai.
Razaun suku hirak ne’e la partisipa tanba la rejista ba komisaun organizadora serimónia kulturál ne’e, maibé kada tinan sempre selebra.
Reprezentante Oitavu Governu Konstitusionál atuál Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál, Merício Akara, dehan tenke hametin kultura ne’e hosi jerasaun ba jerasaun.
“Kultura Maubisse forte liu kompara ho sira seluk. Ha’u kontente tanba ideia di’ak ida hodi hamosu konsensu entre igreja ho lia na’in sira. Prezerva ita-nia kultura la’ós fásil maibé Maubisse konsege halo konservasaun ba kultura,” nia haklaken.
Sekretáriu Estadu ne’e orgullu ho povu Maubisse, lia-na’in no igreja Maubisse tanba konsege halo konsensu entre igreja ho kultura.
“Pontu importante, hanesan SEKOMS, dezenvolve kultura liuhosi mídia no lori kultura ba mundu. Ita hotu tenke hamutuk halibur no haburas liu-tan eransa kulturál ne’ebé ita tenke kontinua defende,” hatete Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál.
Iha biban ne’e, Prezidente Kultura iha Postu Administrativu Maubisse, Paulo Doutel Sarmento, hateten atividade ne’e sempre hala’o iha abríl kada tinan.
Serimónia kulturál iha kalan ne’e hahú hafoin misa domingu resureisaun uma-kreda koopera hamutuk ho kultura atu fó opurtunidade ba kultura no lia-na’in sira agradese Maromak liuhosi ‘We-matan ho Ai-hún’, katak buat hotu-hotu ne’ebé ema uza iha mundu ne’e Maromak mak halo, entaun agradese ba Maromak, tanba buat hotu Nai mak funda hela.
We-matan no Ai-hún ne’e katak, uluk beiala sira ke’e hela bee-matan hodi kuda hela kualkér ai ida hodi hatudu hela ba jerasaun sira katak Nai Maromak ne’ebé ema la haree ho matan, la kaer ho liman, maibé iha duni Maromak mak halo duni bee ho ai ne’e.
“Igreja ho kultura la’o hamutuk tanba bainhira uma kreda halibur sarani lubuk ida iha Parókia Maubisse, reativa fila-fali kultura Maubisse ne’ebé avó no beiala sira hala’o ho uma kreda. Katak, kesi uma kreda ho kultura hodi la’o, nune’e kultura ne’e buras hodi serbí ho buat importante tolu “fiar iha Maromak, serbí Estadu no hadi’a”.
Enseramentu serimónia kulturál ne’ sura bee-matan ne’e hamutuk 32 no uma-lisan hamutuk 79 mak koopera hamutuk hodi selebra eventu ida ne’e. Tuir istória, iha tinan 1983, hahú hosi Amu Pároku Dahuluk, Domingos Alves da Costa, halibur ona lia-na’in sira, katekista hodi ko’alia oinsá maka atu reativa fila-fila uzu kustume beiala sira husik hela.
Nune’e, Amu Pároku daruak atuál Bispu Dioseze Maliana, Don Norberto Amaral, hasai kritéria balun katak uma kreda la’o hamutuk ho kultura, mai to’o amu pároku sira tuir mai habelar nafatin kultura ne’e ho igreja to’o ohin loron.
Tuir observasaun Agência TATOLI, ema kuaze atus-rua resin mak partisipa iha serimónia enseramentu kultura ne’e. Hafoin ensera iha nível kultura nian, domindu (12/5), sei hala’o misa iha Igreja Imaculada Coração de Maio, hodi taka atividade kulturál ba tinan ida ne’e nian. Iha serimónia ne’e partisipa mós Xefe Gabinete SEKOMS, Júlio Gonçalves, Diretór Sentru Rádiu Komunidade (CRC-sigla portugés), Abel da Conçeição no bainaka sira seluk.
Jornalista: Evaristo Soares Martins
Editór: Xisto Freitas